Çalışanların sağlık sorunları, cenaze, doğum, yıllık izin gibi nedenlerle izin alabildiği görülür. Çalışan izin türleri arasında yer alan bu çeşitli izinler genel olarak ücretsiz ve ücretli izin olmak üzere 2’ye ayrılır. İş Kanunu’nda düzenlenen ücretsiz izinler genel olarak doğum izni sonrasında kadınlara çocuklarıyla süre geçirmesi için tanınan 6 aylık süreyi kapsar.
Bir de pandemi sürecinde çalışanlarını işten çıkarmak zorunda kalan işverenler bulunur. İşveren tarafından ücretsiz izne çıkarılan çalışanlar, ücretsiz izin için yazılı olarak onay vermelidir. Ücretsiz izin işçi tarafından talep edildiyse işveren ile aralarındaki anlaşmaya bağlı olarak bu süre değişebilir.
Bu onay 6 gün içinde gerçekleşmiş olmalıdır. İşçi ücretsiz izne rızası ile çıkarılmadığı sürece başka bir şartta çıkarılamaz. Ücretli izinler aşağıda yer almaktadır.
Çalışan İzin Türleri Ücretli İzinler
Ücretli izinler, çalışanın yasal olarak kullandığı işe gitmeme haklarını ifade eder. Bu süre zarfında çalışan maaşını almayı da hak eder.
1.Yıllık Ücretli İzinler
Belli bir süre iş yerinde çalıştıktan sonra yılın stresini atmak ve iş hayatından bir süre uzaklaşmak için verilen tatile yıllık izin denir. Ücretli çalışan izin türleri arasında olan yıllık izinler, çalışan kişinin iş tecrübesine bağlı olarak: 1-5 yıl arasında 14 gün, 5-15 yıl arasında 20 gün, 15 yıl üstü için 26 gün en az olmak şartıyla çalışanlara kullandırılır. Yıllık izinler toplu olarak kullanılabileceği gibi bölünerek de kullanılabilir. Bu izin türü 4857 sayılı kanunun 53.maddesi kapsamında düzenlenmiştir. 18 yaşın altındaki işçilerle 50 yaşın üstündeki işçiler için yıllık izin süresi en az 20 gündür.
2.Doğum İzni
Doğum izni tekil gebeliklerde 16, çoğul gebeliklerde 18 hafta olmak üzere kullanılır. Bu, çalışan izin türleri doğum öncesinde ve doğum sonrasında tam ikiye bölünerek kullanılabilir. Ancak hamilelik döneminde çalışan doğuma 3 hafta kalana kadar çalışabilir. Bu durumda doğum öncesinde kullanmadığı 5 haftalık süreyi de doğum sonrasında kullanabilir. Bu ücretli izin türü de 4857 sayılı kanun kapsamında düzenlenmiştir.
3.İş Arama İzni
İş arama izni de ücretli izinler arasında yer alan bir başka izin türüdür. İşçinin işten çıkma talebinde bulunması ya da işverenin işçiye ihbar süresi vererek onu işten çıkarması durumunda iş arama izni mecburidir. Yani, ihbar süresi içinde çalışan kişi İş Kanunu’nun kendisine tanıdığı hak kapsamında işten ayrılana kadar kendisine yeni bir iş bulmak üzere iş görüşmelerine gidebilir. İşveren çalışanı iş araması için istediği izin süresinde kanuna uygun olarak izinli göstermek zorundadır.
Diğer Ücretli İzinler
4.Süt İzni
Çalışan izin türleri arasında yer alan bir başka ücretli izin seçeneği de ücretli izinler kapsamında yer alır. Doğum sonrasında bebeğin beslenmesi için süt izni kullanacak olan çalışan, izne gideceği saatleri kendisi belirleyebilir. Günlük süt izni süresi 1 buçuk saattir. İşe 1 buçuk saat geç başlama ya da işten 1 buçuk saat erken çıkma gibi inisiyatifler 6 ay boyunca süt izni kapsamında işçi tarafından alınabilir. Bu izin türü, sadece gün içinde kullanılabilir, çalışan toplu izin kullanma hakkına sahip değildir. İşveren süt izni kullanacak olan çalışana izni ne zaman kullanacağı konusunda karışamaz.
5.Mazeret İzni
Mazeret izni, bir yakının vefatı, evlilik, baba olmak gibi nedenlerle alınacak izinleri kapsar. Mazeret izni, çalışan izin türleri arasında ücretli olarak kullanılabilecek izinlerdendir. Bu izin türünden yararlanacak olan işçilerin izin süresi 3 gün olarak belirlenmiştir. Babalık izni ise ücretli izin türleri arasında 5 günlük süreye sahiptir.
6.Hastalık İzni
Çalışanlar, bazen çeşitli hastalıklar nedeniyle kendilerini işe gelemeyecek kadar kötü hissedebilirler. Bunun dışında ise ağır hastalık geçirerek çalışamayacak hale gelebilirler. Bu durumda çalışan 3 günden az işe gidemezse işe gidemediği günler için 2 günlük ücretini alabilmesi için hastalığını raporla ispat etmesi gerekir. Bu sürede gelemediği günlerin ödemesi ücretli izinler kapsamında değerlendirilir. İşçiye işveren tarafından bu günlerin ücreti ödenir. İş kanununun 4857 sayılı 48.maddesince hastalık izni için geçici iş görmezlik ödeneği verileceği durumlarda resmi tatiller ve hafta tatilleri bu izin süresine denk gelebilir. Bu durumda ödeme yapacak kurumlarca geçici iş görmezlik ödeneği için geçici iş görmezlik ölçüsü çerçevesinde değerlendirme yapılır. Ayrıca geçici iş görmezlik raporu bulunan işçi için çalışamadığı günlerde işveren tarafından ücret ödenmeye devam eder.
Eğer çalışan izin türleri, özlük hakları, ve çeşitli konularda bordro hizmeti ve teşvik danışmanlığı desteğine ihtiyaç duyuyorsanız bize iletişim bilgilerimizden ulaşabilirsiniz.
