6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği kanunu iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği kapsamında Avrupa Birliği uyum süreci içerisinde 2012 yılında yasalaşmıştır. İşçileri meslek hastalıkları ve iş kazalarından korumak adına pek çok yasal mevzuat ve uygulaması olan kanun, iş yeri güvenliği ile üretim devamlığının sağlıklı bir biçimde yürütülmesini hedefler.
Yani hem çalışanların ruh ve beden sağlığı hem de iş yerinde olası kazalara karşı koruma amaçlı ve çok yönlü bir uygulamadır. Tüm bu ince detaylardan da anlaşılacağı üzere iş sağlığı ve güvenliği dört koldan kapsamlı bir çalışma ve yürütmeyi gerektirir. Bu çalışmalarda tıp, psikoloji, fizik, kimya, istatistik, iktisat, sosyoloji gibi bilim dallarında uzmanlaşmış kişi ve görüşlere ihtiyaç vardır.
İş Yerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Ekibi
6331 sayılı kanuna göre iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği kapsamında hizmet veren çalışma ekipleri şöyle sıralanabilir:
- Kamusal ya da özel sektör fark etmeksizin hizmet veren işçi,
- İş sağlığı ve güvenliği kapsamındaki faaliyetlere katılma, çalışmaları yakından inceleme, tedbir alınması gereken durumları gözetme, talep ve teklifleri değerlendiren bir gözetmen olarak çalışan temsilcisi,
- Güvenliği sağlama, yangın ve benzeri diğer kazalarda tahliye edebilme, ilk yardım eğitim donanımı yüksek destek elemanı,
- İş yeri hekimi ve diğer sağlık personelini zaman zaman eğitimlere tabii tutmak için Bakanlığın yetki vermiş olduğu sağlık birimleri ve eğitim kurumları,
- İş güvenliği uzmanı,
- İş sağlığı ve güvenliği noktasında iş yeri hekimliği belgesi bulunan Bakanlığın görevlendirdiği iş yeri hekimleri,
- Türk Ticaret Kanunu bünyesinde hizmet veren kuruluşların iş yerlerinde sağlık ihtiyaçlarını karşılamak için kurulmuş ortak sağlık ve güvenlik birimi,
- Teknik eğitmen, kimyager gibi vasıfları bulunan aynı zamanda üniversitelerin iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almış teknik elemanlar,
- İşyeri hemşiresi.
İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükleri
İşveren ve işçilerin yükümlülükleri olmak üzere, iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği kanunu iki açıdan ele alınır.
1 – Çalışanların Yükümlülükleri
İş yeri çalışanları, iş sağlığı ve güvenliği kapsamında işveren firma tarafından sunulmuş eğitim doğrultusunda bazı yükümlülükleri taşımaktadır. Bunlar;
Kendilerine verilmiş kişisel koruyuculuğu bulunan teçhizatı usulüne uygun kullanmak,
Çalışma amaçlı verilen cihaz ve makineleri amacına uygun kullanmak,
İş yerinde bulunan cihaz ya da iş bölümü le ilgili bir arız ve aksaklık söz konusu olduğunda işveren ya da işçi temsilcisine durumu bildirmektir.
Ayrıca mesai saatlerinde sarhoş olmak ve uyuşturucu madde kullanmak yasaktır.
2 – İşverenin Yükümlülükleri
İşveren için uyulması gereken yükümlülükler arasında:
- İş kazaları ve meslek hastalıklarının önüne geçilmesi için, bilgi ve eğitim verilmesi,
- İş sağlığı ve güvenliği kapsamındaki kural ve tedbirlerin uygulanıp uygulanmadığını denetleyip, eksikliklerin giderilmesi,
- İşçinin çalışacağı pozisyonu, sağlık ve güvenlik açısından uygunluğuna göre değerlendirip görevlendirmesi,
- Risk analizinin eksiksiz yapılması,
- Çalışanların iş giysi ve ekipmanlarını dikkate seçip hasar almaları durumunda yenilenmesi,
- Teknolojik gelişmelerle koordine bir iş sistemi yürütmek,
- Acil durum planlarının tatbikatlarının yapılmış olması,
- Vuku bulan bir iş kazasını 3 gün içerisinde SGK’ye bildirme zorunluluğu,
- İşçinin belli periyotlarda sağlık kontrollerinin yaptırılması ve icap ettiği durumlarda sağlık/ izin raporu alınması şeklindedir.
İş Yerlerinde İş Güvenliği Zaaflarında Uygulanan Yaptırımlar
Çalışanın iş yerinde pek çok yükümlülük ve kişisel sorumlulukları olduğu gibi, aynı zamanda ve hatta çok daha fazla sağlık ve asayişi sağlama noktasında işverenin mesuliyetleri vardır. Çok yönlü bir eğitim ve bilinç gerektiren, ekip işi olarak yerine getirilen iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği temini aynı zamanda olması gerektiği gibi uygulanamadığında bazı cezaları mevcuttur. Bu cezai işlem ve müeyyideler, iş verenin sorumluluğu dahilindedir. Yükümlülük maddelerinde yerine getirilmeyen her eksiklik, arıza, kaza, hastalık, ölüm gibi denetimsizlik ve ihmaller sonucunda oluşan durumlarda minimum ve maksimum para cezaları kanunlar ile belirlenmiştir. İş yerinde işçi için gerekli olan cihazları temin etmemekten, iş yerinde görevli olması gereken iş yeri hekimini bulundurmamaya kadar birtakım yaklaşımların 2.342 TL’den başlayıp, hata ve zaafiyetin derece ve sonuçlarına göre 25.523 TL’ye kadar değişebilen para cezaları iş yeri sahipleri için uygulamada bulunmaktadır.
İş sağlığı ve güvenliği konusunda ve bordro hizmetleri ile ilgili bizden danışmanlık hizmeti almak için iletişim bilgilerimizden bize ulaşabilirsiniz.
